Թեմա՝ Վերահսկենք մեր շրջակա միջավայրը

 

Ինչպիսի միջավայրում ենք ապրում մենք, փորձեք ինքներդ գնահատել ձեր շրաջակա միջավայր որակը:

Կարծում եմ, որ ապրում եմ անառողջ միջավայրում: Քանի որ ես ապրում եմ խիտ բնակեցված թաղամասում, հետևաբար ես ավելի մեծ ազդեցություն եմ կրում մարդածին գործոններից: Աղմուկը, կիսակառույց շենքերի փոշին, գործարանների և ավտոմեքենաների արտանետումները, հեռահաղորդակցության աղդեցությունները և այլ շատ ու շատ բաներ իրենց տեղը կգտնեն իմ օրգանիզմում և կվնասեն տարիների ընթացքում այն, եթե իհարկե արդեն չեն վնասել:

‌Ինչպես է ազդում շրջակա միջավայրը ձեր առողջության վրա, եթե կան առանձնակի դրսևորումներ, ներկայացրեք կոնկրետ օրինակներով:

Շրջակա միջավայրի ազդեցությունը, երբեմն փոխադարձորեն բացասաբար
է ազդում «կողմերի » վրա: Վնասակար արտանետումները, արտադրական թափոններից անջատվող թունավոր նյութերը, քաղաքային տրանսպորտից բխող աղտոտվածությունըն ու նման մի շարք երևութներ, երբեմն անդառնալի վնաս են հասցնում առողջությանը՝։ Դդրանից ապահովագրված չէ յուրաքանչյուրսյմեզնից ոչ ոք:
Եթե խոսենք փաստերով, ապա «Ալավերդու բժշկական կենտրոն» ՓԲԸ-ում
2012թ.-ին գրանցվել է 595 չարորակ նորագոյացություններով հիվանդ։ 2011թ.-ին գրանցվել է 482 հիվանդ: Չարորակ ուռուցքային հիվանդությունները մեկ տարվա
ընթացքում աճել են 113-ով։.2012թ.-ին մահացել է 79-ը հիվանդ, որից միայն
50-ն են եղել հաշվառված.։ Պատճառը, իհարկե, Ալավերդու պղնձամոլիբդենային գործարանն է, քանի որ 2008թ. տվյալներով Ալավերդիում թոքի քաղցկեղով
հիվանդների թիվը 16 անգամ ավելի է, քան, օրինակ՝ Գավառում:

‌Ինչպես եք պատկերացնում շրջակա միջավայրի վերահսկողությունը, ինչպես այն դարձնել ավելի արդյունավետ: Ինչ դերն ունի հասարակական վերահսկողությունը, ինչպես մեծացնել այն:

Շրջակա միջավայրի հսկողություն՝ մոնիթորինգ ասվածը պետք է հիմնականում կազմակերպվի տվյալ տարածաշրջանը կառավարող մարմինների կողմից: Բայց, այնուամենայնիվ հասարակական վերահսկողությունն է ամենաարդյունավետը: Հասարակությունը պետք է նկատի խնդիրները, շրջակա միջավայրի պայմանները բարելավելու ծրագրեր մշակի ու վերջում ներկայացնի այն գործող մարմիններին, ովքեր կարող են իրականացնել ստեղծված նախագծերը: Մոնիթորինգը պետք է ունենա միջավայրի խնդիրների դիտարկման, ուսումնասիրման և վերահսկման հաջորդական փուլեր:

‌Ինչ ես անում դու, որպեսզի բարելավես շրջակա միջավայրի որակը:

Շրջակա միջավայրի որակը պահպանելու և բարելավելու համար անհրաժեշտ է մեծ պատրաստակամություն և ցանկություն: Ես օրինակ հաճախակի եմ մասնակցում տարբեր էկոլոգիական ակցիաներին, բարեկարգման աշխատանքներին:

 

 

Թեմա՝ Էներգակիրներ

Հարցեր՝

Համեմատել հիմանական վառելիքային ռեսուրսները (նավթ, բնական գազ, ածուխ): Դիտարկելով դրանք տնտեսական, ռեսուրսապահովության և էկոլոգիական տեսանկյուններից:

Համեմատել էլեկտրաէներգիա ստացման ավանդական և այլընտրանքային աղբյուրները, առանձնացնելով դրանց դրական և բացասական կողմերը:  

 

Պատասխաններ`

 

Նավթ ամենաշատը արտադրում են Սաուդյան Արաբիայում, Ռուսաստանում, ԱՄՆ-ում և այլն: Ածուխը արտադրում են մեծամասամբ Չինաստանում, ԱՄՆ-ում և Հնդկաստանում: Եվ բնական գազը՝ Ռուսաստանում, ԱՄՆ-ում, Կանադայում և այլ երկրներում։ ԱՄՆ-ն և Ռուսաստանը ամենաշատ վառելիքային հանածո արտադրողներից են:
Էներգակիրների թվին են պատկանում ՝քամին, հոսող ջրերը, նավթը, գազը և ածուխը:
Ածուխը, նավթը և գազը այժմյա ամենահաճախ օգտագործվող էներգակիրներն են։

 Ածուխը ածխածնով հարուստ այրվող օգտակար հանածո է, որն առաջացել է միլիոնավոր տարիների ընթացքում բուսական զանգվածի քայքայման հետևանքով: Թերևս վեր նշված բոլոր էներգյակիրներից ածուխը ամենավտանգավորն է և ամենավնասակարը բնության մեջ, տեսական առումով ամենաէժանը, սակայն տնտեսական առումով շատ երկրներ չունենալով միջոցներ օգտագործում են ածուխը նույնիսկ իրենց բնակարաները տաքացնելու համար: Սակայն ինչպես շատ նյութեր բնության մեջ ածուխը նույնպես մեծ վնաս է հասցնում բնությանը: Չնայած բոլոր բացասական հետևանքների ածուխը մարդկանց կբավականացնի դեռ 400 տարի ևս:

 Նավթը երկրի նստվածքային թաղանթում տարածված այրվող, յուղանման, յուրահատուկ հոտով հեղուկ է,կարևորագույն բնական հանածո: Տնտեսական տեսանկյունից կարելի է ասել, որ նավթը ամենակարևոր հանածոն է, քանի որ նավթից են ստանում տրանսպորտային անհրաժեշտ վառելիքի մեծ մասը, բացի այդ նավթից ստացվում են գյուղատնտեսական, արդյունաբերական, կենցաղի համար կարոր քիմիկատներ: Էկոլոգյական առումով նավթը նույնպես վնասակար է և վտանգավոր: Նավթի պաշարները կարող են լինել թե ցամաքի և թե ծովի  շերտի տակ: Ուստի դրանց պաշարները յուրացնելը բարդ և վտանգավոր գործընթաց է: Նավթը հիմնականում տեղափոխվում է երեք եղանակով՝ նավթամուղերով, երկաթուղով, նավերով: Ներկաըումս նավթի պաշարները շատ քիչ են և խնայելով օգտագործվելու դեպքում նավթը մարդկությաանը կբավարի մոտ 40 տարի:

Բնական գազը անհամ, անհոտ և անգույն գազային միացություն է, օգտակար հանածո, որն առաջացել է երկի ընդերքում անաերով պայմաններում:
Ի տարբերության նախորդ երկու հանածոների ՝բնական գազը թե տեսական թե էկոլոգյական առումով ամենավտանգն է և տարածվածը: Տնտեսության մեջ այն մեծ տարածություն է գրավում, օգտագործվում է մետաղամշակման մեջ, ծառայում է որպես վառելիք և այլն: Մարդիկ խնայողաբար  օգտագործելու դեպքում գազի պաշարները  կբավականացնի մոտ 50 տարի: Իհարկե մարդկությունը պետք է ձգտի ավելի անվտանգ անսպառ էներգյաներ, հատկապես եթե ունի այդպիսի հնարովորություներ՝ օրինակ քամին, արևը, հոսող ջուրը և այլն: Իսկ ածխի, նավթի, և բնական գազի օգտագործումը պետք է լինի խնայողաբար հնարավորինս անվտանգ:

 

Թեմա՝ Հողօգտագործում

 

Ի՞նչ դեր ու նշանակություն ունի հողը բնության մեջ և մարդու կյանքում:

Հողօգտագործում, հողի օգտագործումը ավանդույթներով սահմանված կամ օրինական կարգով։ Հողօգտագործման համակարգը, ձևերը և տեսակները կազմավորվում և փոփոխվում են հասարակության տնտեսական հարաբերությունների զարգացմանն ու հաջորդափոխմանը համընթաց։ Աշխատանքի հասարակական բաժանման խորացման և դրա հետ կապված նստակեցության անցնելու հետևանքով, աստիճանաբար հողը բաժանվեց տոհմերի, ցեղերի, համայնքների, հետագայում նաև ընտանիքների միջև, որի շնորհիվ առաջացան հողօգտածործման կայուն ձևեր։ Հնագույն համայնքներում այն ուներ հանրային ձև, համայնքի անդամների միջև բաշխվում էր միայն համատեղ աշխատանքով ստեղծված արդյունքը։ Ավելի ուշ, չնայած վարելահողը մնում էր գյուղական համայնքի սեփականությունը, սակայն պարբերաբար վերաբաշխվում էր անդամների (ընտանիքների) միջև, և յուրաքանչյուր ընտանիք մշակում էր իր օգտագործմանը տրված հողը (փաստացի հողօգտագործողն էր) ու յուրացնում ստացված արդյունքը։

 

  Ձեր կարծիքով ինչու՞են հողն անվանում տվյալ էկոհամակարգի հաելին:

 

Էկոհամակարգը կամ էկոլոգիական համակարգը` և կենսաբանական համակարգ, որը կազմված է կենդանի օրգանիզմների համայնքից` բիոցենոզից, նրանց բնակության միջավայրից՝ կենսատոպից, կապի համակարգից՝ որը էներգիայի և նյութի փոխանակություն է իրականանում նրանց միջև։ Էկոլոգիայի հիմնական հասկացություններից է։ Էկոհամակարգի օրինակ է հանդիսանում ջրավազանը նրանում բնակվող բույսերի, ձկների, անողնաշարավորների, միկրոօրգանիզմների հետ, որոնք կազմում են համակարգի կենդանի բաղադրամասը՝ կենսացենոզը։ 

 

  Ի՞նչպես է ազդում աղտված հողը ամբողջ էկոհամակարգի վրա:

Հողիաղտոտմանաղբյուրներն են   գործարաններից, նավթարդյունաբերությունից  ևայլ ուրիշ արձյունաբերական ձեռնարկություններից ։Նման աղտոտումները տարածվում են հսկայական տարածությունների վրա  որում հողի մակերեսային ներքին շերտում կարող են  կուտակվել տարբեր վտանգավոր քիմիական նյութեր։

4.    Ի՞նչպես ճիշտ օգտագործել ու պահպանել հողը:

 

Պետք է հողերի այնպիսի օգտագործում  որը ոչ միայն պահպանվում ու բարելավվում ենհողի հատկությունները, նաև ստացվում է տնտեսական բարձր արդյունք: Հողայինռեսուրսների ռացիոնալ օգտագործման ռացիոնալ միջոցներից են արհեստականոռոգումը,  հողերի մաքրումը քարերից:

 

Թեմա՝ Կենսոլորտի պահպանումը

 

Ինչ դեր ունեն կենսաբանական ռեսուրսները

 

Բնության մեջ յուրաքանչյուր կենդանի օրգանիզմ ունի իր դերը և իր նշանակությունը տվյալ էկոհամակարգի մեջ: Կենսաբանական ռեսուրսները հիմնականում օգտագործվում են սննդի, կաշվի և մորթեղենի արտադրության մեջ: Կան կենդանատեսակներ, որոնք չեն օգտագարծվում արդյունաբերության մեջ, բայց պակաս կորևոր նշանակություն չունեն բնության համար: Ամեն մարդու կյանքումկենսաբանական ռեսուրսները ունեն մեծ դեր։
Կենդանիներից մենք ստանում ենք մարդու համար շատ կարևոր սնունդ և օգտակար նյութեր. Օրինակ կովերից,  ոչխարներից և այլ կաթնատու կենդանիներից մենք ստանում ենք կաթ, որից պատրասնում ենք պանիր, մածուն և այլ  ուտելիքներ:Նաև բրդատու կենդանիներից մենք ստանում ենք հագուստ,և այլ բարիքներ:

Ինչպես են փոխազդում բույսերն ու կենդանիները աշխարհագրական թաղանթիմյուս ոշորտների հետ: Բերեք օրինակներ:

Գոյություն ունի փոխկապակցում բուսական ու կենդանական աշխարհի և մյուսոլորտներոի միջև: Բույսերն ու կենդանիները շփվում են ջրոլորտի հետ, այսինքն խմում են ջուր, որն անհրաժեշտ է նրանց կյանքի աճի համար:

Կենդանիները  նաև օգտակար են բույսերի համար:

Ինչպես են փոխազդում բույսերն ու կենդանիները աշխարհագրական թաղանթի մյուս ոլորտների հետ:

Ջրոլորտի հետ կենդանիները փոխազդում են գետերից, ծովերից,  լճերից ջուր խմելով և այնտեղ ապրելով:
Մթնոլորտի հետ փոխազդում են օդ շնչելով:

 

Ի՞նչ միջոցառումներ է անհրաժեշտ բուսական և կենդանականռեսուրսները պահպանելու համար: Որոնք է հնարավոր կիրառել ՀՀ-ում:

Հայաստանը կարող է խիստ արգելել ՀՀ-ում վերացող կենդանիներիորսը: Որսը պետք է կատարվի հատուկ ձևով, որոշակի քանակով, իսկ հաճախ որոշ կենդանատեսակների դեպքում խստիվ արգելվի:
Բայց գլխավոր փոփոխությունը կլինի այն,որ մարդիկ իմանանհայաստանի կենսոլորտային խնդիրների մասին,իսկ դրա համար պետքէ նախաձեռնվեն հատուկ միջոցառումներ:

Ի՞նչ է կլիմայավարժեցումը: Բերել օրինակներ, նշեք բացասական ուդրական կողմերը:

Չկա կլիմայավարժեցում չկան կենդանիներ։Մեծ դեր ունի կենդանիների կլիմայավարժեցումն և վերաբնակեցումը: Բազմաթիվ կենդանատեսակներ սրա շնորհիվ բազմացել են: Կլիմայավարժեցումը ունի նաև բացասական նշանակություն: Մի շարք վնասակար կենդանիներ համարվելով փոփոխված պայմաններին,բազմացել են ու ավելի տարածվել, մկանման կրծողներ և այլն:

 

Թեմա՝ Ջրոլորտ

Ինչպիսի ջուր ենք խմում մենք:

 

Մենք խմում ենք քաղցրահամ ջուր:Քաղցրահամ ջրի պաշարներըկազմում են ողջ ջրային զանգվածի (1.4մլրդ.խկմ) 2,5%-ը,սակայն դրամի մասն է միայն պիտանի խմելու համար:Առանց ջրի կյանք գոյությունունենալ չի կարող:Հասուն մարդու օրգանիզմում ջուրը կազմում է մոտ60-65% - ը:Մարդը օրեկան ունի 2,3 լիտր ջրի պահանջ:Մարդըկորցնելով մարմնից 2% ջուր նրա մոտ սկսում է ծարավ առաջանալ, 6-8% տոկոսի դեպքում նա կիսաուշաթափվում է, 10%-ի դեպքում մարդումոտ առաջանում են խնդիրներ թուք կուլ տալու հետ, իսկ երբ մարդըկորցնում է 12% ջուր այսդեպքում մարդը մահանում է:


Ինչն է աղտոտում մեր միջավայրի ջուրը:

Համար մեկ մեր միջավայրի ջուրը աղտոտողը դա գործարանայինհոսաքջրերն են, որոնք առանց բնության մասին մտածելու լցնում ենլճերը գետերը:Հայաստանում շատ է տարածված այդձեվը:Արդյունաբերական հոսքաջրերը աղտոտված են լինումնավթով,ծանր մետաղներով և տաք հոսքաջրերով:Վտանգավոր է ջրիմակերեսին նավթային թաղանթի գոյացումը:Վտանգավոր են նաև ծանրմետաղները  սնդիկը,կապարը,կադիումը,պղինձը,մկնդեղը:Ծանրմետաղներով լցված ջրի ձկները պիտանի չեն օգտագործման համար:


Ինչպես է ազդում աղտոտված ջուրը ձեր առոջության վրա:

Երբ մարդը չի գիտակցում թե ինչ ջուր է խմում արդյոք այդ ջուրըկարելի է խմել թե ոչ արդյոք իր օրգանիզմը չի քայքայում թե ոչ չիմահանա դրանից:Տարբեր հիվանդություններից զերծ մնալու համարհարկավոր է, որ ամեն տեղից ջուր չխմել:Լինում է նաև երբ մարդ բանիցանտեղյակ ուտում է կենդանու միս, բայց չիմանալով,որ այդ կենդանինխմել է աղտոտված ջուր: Օրինակ եթե օվկիանոսի ջուրը աղտոտվի, դրանով կտուժեն շատերը, օրինակ դա կվնասի բոլոր կենդանիներին, որոնք ապրում են ջրում, կամ մարդիկ որոնք սնվում են օրինակ ձկներով, իսկ եթե ջուրն աղտոտվի այդ դեպքում ձկները կսատկեն և դրանից կտուժեն հազարավոր մասիկ։ 


4.Ինչպես պահպանենք ջրոլորտը աղտոտումից:

Ջրային ռեսուրսների պահպանությունը շատ բարդ խնդիր է:Ջրայինռեսուրսների առանձնահտկությունն է ինքամաքրմանառանձնահտկությունը:Օվկիանոսի ինքնամաքրման համարանհրաժեշտ է 2600 տարի ստորերկրյա ջրեիր համար 5000 տարի,լճերի համար 3-4 տարի, հողաշերտի ջրերի համար 1 տարի,իսկգետերի համար մի քանի օր,բայց պետք է այդ ժամանակահատվածումէլի չաղտոտել:Կա նաև արհեստական մաքրման 3 տեսակ:Դրանք ենմեխանիկական,ֆիզիկաքիմիական,կենսաբանական:

 

5. Ինչ բնույթ կստանա ջրի հիմնախնդիրը 50 տարի հետո: 

Եթե ջուրը այլևս չկեղտոտենք ապա 50 տարի հետո համաշխարհայինօվկիանոսի մի մասը կմաքրվի, բայց եթե շարնակենք կեղտոտել ապա50 տարի հետո մաքուր խմելու ջուրը կվերանա կամ շատ չնչինքանակով կմնա։

 

Հարցերին պատասխանելու ընթացքում կարդացել եմ հետևյալ կայքերի կարծիքները՝

http://armanayvazyan49.blogspot.am/2015/02/blog-post_25.html

https://vvvardan.wordpress.com/2015/03/29/%D5%BB%D6%8%D5%B8%D5%AC%D5%B8%D6%80%D5%BF/

http://arman-petrosyan.blogspot.am/2015/03/blog-post_1.html

 

Թեմա՝ Մթնոլորտ

Ինչպիսի՞ օդ ենք շնչում մենք:

Աղտոտված, որովհետև մենք աղտոտում ենք մեր օդը, և այդ նույն աղտոտած օդը շնչում ենք։

 

Ինչն է աղտոտում մեր միջավայրի մթնոլորտը:

 

Վնասակար գազերը աղտոտում են մեր մթնոլորտը, քանի որ մեր շրջակա ծառերը չէն կարող վերածել այդ հսկայական քանակի մեքենաների գազի տեսքով արտանետումները ՝ թթվածնի։ մեքենաների այդ արտանետումները, ծուխը։ Հռթիռները, մեքենաները, մոտոցիկլետները, գործարանները և շատ այլ բաներ։

 

 Ինպչե՞ս է ազդում աղտոտված մթնոլոտը ձեր առողջության վրա, բերել օրինակներ:

 

Իմ առողջության վրա մթնոլորտը ոչ մի ձև չի ազդում, քանի որ ես չէմ բնակվում քաղաքի կենտրոնում։ Իսկ կենտրոնում ապրող մարդիկ կարող են շա՜տ երկար բողոքել իրենց առողջությունից։ Քանի որ կենտրոնում շատ են մեքենաները, շնչելը դժվարանում է, իսկ փոշին իր հերթին խանգարում է ապրել։

 

4․ Ինչպե՞ս պահպանենք մթնոլորտը աղտոտումից:

 

Առաջնահերդ մենք պետք է չաղտոտենք մթնոլորտը։ Դե գազ պետք է չարտադրենք, չշնչենք, չսնվենք և այլն։ Մեքենաները կարող են պայթացնել ու ավելի վնաս պատճառես մթնոլորտին, ուղղակի կարող ենք չմոռնալ, որ այդ վնասը միևնույն է հասցվելու է մթնոլորտին, և եթե դա չանենք մենք, դա կանի ինչ-որ ուրիշ մեկը։ Կարող է իսկական վարպետը էկոլոգիայի ասպարեզում կարողանա ինձ հետ վիճել, բայց դա այդպես է։ Մի խոսքով, պահպանելու համար, պետք է չվնասել։ Իսկ չվնասելու ՝ պահպանել։

 

 

 

 

 

Թարգմանություն՝ ռուսերենից-հայերեն

Արկտիկայի սառույցի հալումը 

 

   Արկտիկան շատ հարուստ է բոլոր բնականռեսուրսներով՝ նավթով, գազով, ոսկով: Սակայն,մշտական սառցակալումը խանգարում է սառույցիտակ թաքնված հանքավայրերի բացահայտմանըմարդկանց, ու լողացող սառույցները խանգարում եմնավերի երթևեկությանը:1950 ականի կեսերինսովետական գիտնականները մշակում էին տարբերնախագծեր օգտագործելու այդ տարածքները,գիտնականները ամենամեծ նշանակություն էին տալիայն մտքին, որ պետք է փոփոխեն այդ շրջանի կլիման:Այդ հարցի լուծումը եղել է ամբողջովին վերացնելսառույցի շերտը, բայց ինպե՞ս կարելի է այդ անել:Գիոֆիզիկ Միխայել Բուծկոն, ուսումնասիրելով արևիազդեցությունը երկրի կլիմայի համար առաջակել էյուրօրինակ ձև՝ մուրով ծածկել այդ սառույցի շերտը:Առաջարկվել է, որ դրա մասերը չեզոքացնեն արևայինլույսով և տաքացնեն պարբերաբար հալեցնեն այդսառույցի շերտը: Հետազոտողների հաշվարկովամբողջ ազատվելը սառույցից կարող է լինել մի քանիտարում, և այստեղ բնությունը կարող է  մարդուցառաջ ընկնել: Բիռմինգեմի համալսարանիգիտնականները հայտարարել են, որ փոշին ու մուրըքամիների միջոցով գալիս են Կամչատկայի տարածքից 50 տարվա ընթացքում կարող են ազդել բնական ձևովտաքացման վրա: